Rabu, 17 September 2008

AHA DO ADAT

Molo hata ADAT ima na berasal sian hata Arab : “Adat” namarlapatan: ima hasomalan ni ngolu namarhapantunon adong tatakrama. “Adat Istiadat” ima ngolu hapantunon na nilinggoman ni uhum dohot peraturan naberlaku ditonga-tonga ni masyarakat*

Ia Adat Batak dohot Partuturon di Halak Batak natatean do i sian angka Ompunta sijolo-jolo tubu, asa gabe adong petunjuk manang pedoman di hangoluon ni halak Batak, namangatur ragam ni parsaoran dohot parange asa sude ngolui mardalan dohot denggan jala manuju tu hasonangan :

Sinur napinahan gabe ma naniula tumpahon ni Tuhanta.

Porsea do halak Batak, molo burju mangulahon nanidok di Adat i dapotma hangoluan alai namangalanggar Adat ro ma hangaluton.
Songoni do haporseaon ni halak Batak sian nahinan di Adat Batak jala sai diajarhon doi tu angka anakhonna asa burju-burju jala sioloi ajar (Adat).
Na jolo di masyarakat ni Halak Batak molo adong namangalanggar Adat, ro ma hangaluton manang jea: adong ma na ro babiat panoro tu bogasan huta, logo ni ari, masa antingano, masa ma sahit ngenge, bencana alam dohot ngolu hangaluton naasing.

Molo dao tubis sian bonana disarut Babi.

Dapot do i tarida diangka umpama ni Ompunta sijolo-jolo tubu namandok:

Jongjong Adat sitongka do i tabaon,
peak pe Adat sitongka do i langkaan.
Adat na so jadi mose, Uhum na so jadi muba.

Songoni ma togu dohot penting ni Adat di hangoluon ni halak Batak na parjoloi

Ala parugamo natulus do Ompunta najolo, nang pe na so ditanda nasida dope Jesus Sipaluai alai di Adat ni Halak Batak na marsumber sian Ugamo nasida ditingki i, godang do namarhadomuan tu Patik ni Debata Na-Sampulu i.
Boi do jahaonta di Padan na Imbaru na sinurat ni Apostel Paulus di Surat Rom 2: ayat 14:

Ai diulahon angka Sipelebegu sian dirina do na pinangido ni Patik i, atik pe soadong Patik di nasida, asa gabe nasida sandiri ma songon patik di nasida na so marpatik hian.: Godang do ulaon na roa nasoboi ulaon di Adat i, laos na roa do di Patik i:
diatur do di Adati penghormatan tu Natoras, tu Natuatua, angka siulahononhon laho pasangaphon natua-tua. Ndang jadi buaton arta ni dongan, (managko), martodos, mangalanghup, margabus, manghaliangi. (mangangkal-angkali)
Nang di Patik Raya ni Tuhan Jesus namandok: si haholonganmu do donganmi dos songon dirim, dapot do idaonta di umpamanta namandok:
Masiamin-aminan songon lampak ni gaol, masitungkol-tungkolan songon suhat dirobean.
Manang lobi tangkas i ma di : “DALIHAN NATOLU”
1. Manat mardongan tubu
2. Elek marboru
3. Somba marhula-hula

Godang do sian tonga-tonga ni Halak Batak nuaeng naeng mansoadahon Adat, Sumber jala Dasar laho umboto “ADAT” ima sian PARTUTURON.
Halak Batak na so umboto Partuturon ni Halak Batak ndang dapot botoon dohot panghilalahonon ni i “Adat Batak”..

Tidak ada komentar: