Kamis, 18 September 2008

Catatan Adat na Ta baen di Jakarta:

Catatan Pandangan sian Panurat :
Taringot tu cara-cara ni Paradaton di na-Pangoli Anak dohot di na-Pamuli Boru songon nataulahon ditingki on di Jakarta:

01. ULAON PATUA HATA/MARHUSIP
02. SINAMOT SITOMBOL (ALL IN)

01. ULAON MARHUSIP
Di pergaulan ni angka naposo di tingki on, songoni nang hubungan ni angka natoras, hira do na so diulahon be: Ulaon Domu-domu, hubungan Boru tu Boru sian keduabelah pihak laho manghatai taringot tu maksud ni angka anakhon nasida nanaeng marbagas. Biasana, dung sisada tahi Doli-doli dohot Namarbaju, masing masing ma pabotohon tu Natorasna be naung marsangkap nasida naeng hot ripe jala molo ma setuju Natoras ni kedua belah pihak, migor laho ma Paranak dohot Boruna mangangkupi Parborui, jala di panghataion nasida taringot tu sangkap ni anakhon nasida nunga langsung Natoras ni Anak mandapothon Natoras ni Boru laho manaringoti sangkap ni anakhon nasida, laos manaringoti angka sipatupaon: Godang ni Sinamot, Ulos herbang, songoni angka naasing namardomu tu paradaton di Ulaon Parbagason ni anakhon. Molo dung masioloan nasida keduabelah pihak,: Sude ma sidung dihatai nasida secara komplit, ndang adong nahurang. “aha dope sihataan di parhusipon”
Jadi molo dibahen Ulaon Parhusipon, aha be sihataan ibaratna: molo dilehon Paranak catatanna tu Parhata nasida songoni nang Parboru mangalean catatanna tu Parhatana, tinggal tukar dokumen nama ba sidung ulaon. Sai pola dope paloja-lojaon Dongan Tubu, Boru/Bere, Dongan Sahuta mangalean tingkina tu ulaon na so pola porlu pemikiran be.

Molo dung ma dos tahi ni Suhut Paranak dohot Suhut Parboru di sude siulahononhon dohot sipatupaon di ruhut-ruhut ni paradatoni, nda tumagon ma nian dilanjuthon tu na Marhata Sinamot/Pasahat Sinamot, ai ma boi dohonon naung Marhusip nasida. Jadi; tingki dohot angka sipatupaon di Ulaon Marhusip gabe dipangke ma tu Ulaon Marhata Sinamot jala Ulaon Unjuk pe gabe boi singkat ndang be marganjang-ganjang.

02. SINAMOT SITOMBOL

Dimulana i dihatai pe Sinamot Sitombol, maksudna holan Sinamot i do, dohot maksud unang be sai dohot Paranak pasahathon Jambar namuhut tu Suhi ni Ampang na-Opat dohot tu Parjambar sihataan dijabu, asa Parborui ma pasahathoni sian Sinamot Sitombol i.

Hape anggo Lapatanna ditingki on, nunga masuk tu Sinamot Sitombol, ima namosok, Panjuhuti tamba ni Dengke Simudur-udur, gabe Parboru ma patupahon sude sipatupaon di Pesta Unjuk sahat tu Parburian, nda ma gabe balik tangga ni balatuk, gabe ulaon ni Paranak diulahon Parboru (Hula-Hula manahu Parbasuan ni Boru) aha be lapatan ni :
MARUNJUK dohot MANGAN TUHOR NI BORU..

Lapatan ni UNJUK ima mengunjuk (tunjuk) napinatupa ni Paranak laho pasangaphon Hula-Hulana Parborui.

Hailaan Bolon do di Paranak molo so suman sipanganon nadipatupana ditingki Unjuki, hape di tingki on gabe hailaan ni Parboru do molo so suman sipanganon ditingki Unjuk, ai ma Sinamot Sitombol /All In.
Nda nunga gabe balik balatukna, Parboru patupahon Tudu-Tudu ni Sipanganon sipasahaton ni Paranak tu nasida Parboru ditingki Unjuk, ripe sonang ma Paranak ro tu parpestaan, manortori Paranak manjalo tumpak dihalojaon ni Hula-Hulana, gabe songon na soadong be lspstsn ni Raja ni Hula-Hula ditingki Pesta Unjuk i.

Jadi balik na ma Adat i ditingki on: Ndang Hir be hodok ni Paranak mandiori Sinamot Pangoli ni Anakna, gabe dohonon ma :

HIR HODOK NI PARBORU LAHO PAMULI BORUNA.

Molo najolo adong ungkapan namandok: Mulak-mulak ditangga do anak ni na so marhepeng, anggo nuaeng on nunga balik: mago-mago di dalan ma sangap ni Hula-Hula Parboru napogos ala so marhepeng.
Denggan ma didok roha anggo sipanganon di Pesta Unjuk unang be masuk tu Sinamot Sitombol, sipatupaon ni Paranak ma ala UNJUK ma goarna, molo inganan dohot dengke sipasahaton ni Hula-Hula Parboru tu Paranak, dohot dengke tu tondong ni Paranak sipatupaon ni Parboru ma i.

Ala Catering nama patupahon sude sipanganon di Ulaon Unjuk, denggan ma nian Suhut Paranak dohot Suhut Parboru masipauneunean asa pemesanan Dengke ni Parboru dohot sipatupaon ni Parboru di namar-Une dipasada ma tu Catering ni Paranak.
Teknik pelaksanaan, nasida ma masipasadaan, dilean Parboru ma hepeng tu Paranak tu keperluan ni Dengke pesanan nasida i.

Adong dope gunana MARHATA SINAMOT ditingki Unjuk molo dung ma dihatai Sinamot Sitombol, ai marlapatan do i terserah di Parboru ma mangalean Jambar tu Ruhut ni Parjambar na Gok, ima Suhi ni Ampang naopat dohot tu angka Parjambar sihataan di Jabu ndang sihataan di alaman.
Dohot istilah “SINAMOT SITOMBOL”, boi ma dohonon Ulaon Marhusip songon nadipamasa di Jakarta on, nunga be songon na “MARHATA SINAMOT” ai ma “SITOMBOL” goarna, antong aha be sihataan, so na adong be sipasahaton, ma sidung sude di Parhusipon, molo tung pe di ulahon pasahat Panandaion na ditamba-tambai nama istilahnai ndang dung adong binoto Jambar Panandaion di Adat Batak.

Mauliate do dohononta tu angka dongan namangalehon parbinotoan dohot tingkina manurathon Buku Adat asa adong songon pedoman di hita angka namangargahon Paradaton ni Halak Batak na masa sian mulanai.. Ditingki nuaeng on manang napiga Buku Adat nijaha godangan do nasida manurat Adat Batak berpedoman tu namasa di Jakarta jadi mago keaslian/sumber ni Budaya Batak songon angka nasinurat ni angka dongan parbinoto di Paradatoni ditingki naparjoloi di Bona Pasogit, ima nasinurat ni donganta Mangaraja Asal, Raja Patik, Wismar Hutagalung dohot lan na asing dope.
Dung mardomu hata ni Anak dohot Boru naeng mamungka parsaripeon nasida jala nunga parbinoto Natoras ni Boru dohot Natoras ni Anak dibuhul nasida ma tingki manang andigan Pihak Paranak ro mandapothon Pihak Parboru laho patotahon sangkap ni anakhon nasida: Patua Hata dohot manghatai Sinamot, dohot partingkian naberhubungan tu Ulaon sahat tu Unjuk.
(ida hubungan ni Boru tu Boru songon naung pinatorang di ginjangi)
Antong: anggo so adong be lapatan ni Namanungkun Boru, Manghusipi Sinamot dohot Namosok, Marhata/Pasahat Sinamot + Parjambar na Gok, Marunjuk, ala nunga dipasada sude ditingki Parhusipon dohot istilah Sinamot Sitombol /All In, nda ma dumenggan nian molo tapersingkat Ulaoni gabe boi dohonon “PESTA PAMASU-MASUON” sajo. ndang pola be suraton di hata ni Gokkon dohot Jou-Jou : Manjalo huhut pasahat Adat nahombar tu Ulaoni.

Pangidoan : Ala ni dao ni jarak antara Gareja dohot inganan Parpestaan, unang be nian palelenghu Suhuti di Gareja, migor ma di pareso tingki asa boi sahat tu Gedung sahatopna unang lewat sian pukul 12.00 wib. dohot pemikiran boi ma dipungka marsipanganon pukul 13.00 wib. unang sanga angka Tondong pajolohon mangan paima-ima haroro ni Penganten dohot Suhut Sihabolonan.

Tidak ada komentar: