Rabu, 17 September 2008

DONGAN SAULAON

Ise do na didok Dongan Saulaon:
Molo di Pomparan ni Raja Hutagalung Tuan Napitu :
1. Haha-Anggi na sa-Ama-sa-Ina
2. Haha-Anggi na Amangna martinodohon i ma nanidokna Todoan
3. Haha-Anggi na Amang ni Amangna (Ompungna) martinodohon :i ma nanidokna: Panhaei
4. Haha-Anggi na Amang ni Ompungna (Amang mangulahi) martinodohon: i ma nanidokna :Bola Tambirik
5. Tadok ma jolo marulaon si Raja Hutagalung Tuan Napitu
a. sa-Ama i ma : Ujung Oloan – Namora Tonggor – Datu Timpus
b. Todoan/Ama martinodohon i ma : Datu Harean
c. Panghaei/Ompung martinodohon i ma : Anggidoli si Raja Ina-Ina
d. Bola Tambirik/A.mangulahi martinodohon i ma : Hutabarat – Panggabean – Hutatoruan
6. Molo Ulaon di Pomparan ni Ujung Oloan :
a. sa-Ama i ma : Raja Anggoli – Bagot Pinayungan – Ompu Manahan
b. Todoan i ma : Namora Tonggor – Datu Timpus : NT. Datu Parngongo – Dari Sabungan – Namora Tanggul – Raja Mangihuthon – DT: Saha Panaluan – Saha Oloan;
c. Panghaei i ma : Datu Harean : Datu Mulia – Datu Nalimuton
d. Bola Tambirik i ma : si Raja Ina-Ina : Matasapiak Langit – Datu Sorga – Sibulungmotung – Partombus

7. Suhut Sihabolonan i ma : na sa-Ama – sa-Ina = sa- Tulang
Suhut Paidua i ma : na sa-Ompung = Todoan = sa – Bona Tulang
Dongan Tubu i ma : na sa – Amang Mangulahi = Bola Tambirik = sa – Bona ni Ari

Sian susunan i dapot ma idaonta di susunan ni na marulaon:
Nang pe Pribadi do na marulaon alai sai taboanhon do Goar ni Ompunta, i ma pahompu ni si Raja Hutagalung asa tongtong saulaon hita na mar-Dongan Tubu.
Alai anggo di susunan ni Hula-Hula dohot Tulang sian nasida na-sabutuha ma i ma:
Hula-Hula = Hula-Hula ni Suhut Bolon
Tulang = Tulang ni na sa-Ama-sa-ina = Hula-Hula ni Amangna
Bona Tulang = Tulang ni Amangna = Hu;a=Hula ni Ompungna
Bona ni Ari = Tulang ni Ompungna = Hula-Hula ni Amangmatuana
Hula-Hula ni na marhaha-maranggi dohot Hula-Hula ni Anak Manjae i ma horong Hula-Hula kehormatan, siala Suhut Sihabolonan = Haha Anggi na sa-Ama dohot Anak tubu. Alai sai adong do napogos di partubu gabe olo ma melengkapi Hula-Hula namarhaha-maranggi dohot Hula-Hula ni Anak Manjae sian Pomparan ni na sa-Ama sahat tu na sa Ama martinodohon.

Di Ulaon Adat ni Halak Batak na ingkon do Gokkonon sude ruhut ni horong ni Hula-Hula dohot Tulang alai anggo na apala ingkon gokkonon i ma : Hula-Hula dohot Tulang, molo dung ma disi horong na dua on ma sempurna be ulaon i. Ia nanidokna sa-Parjambaran : na mardongan sabutuha sahat tu Bola Tambirik. Di ginjang ni i, ndang be sa-Parjambaran nasida.

I do umbahen didok umpama tu horong na dua on:

1. Hula-Hula :
01. Ranting ni Bulu Duri, sanjongkal dua jari,
Hamu do Hula-Hula panuturi, laos hamu do pangajari
02. Obuk do jambulan, nanidandan baen samaro,
Pasu-pasu ni Hula-Hula, Pitu sundut soada mara.
03. Hula-Hula mata ni ari binsar, sipanumpak do tondina
Sipanuai ia sahalana, di nasa pomparanna.

2. Tulang :
Bulan indadui, angkup ni mata ni ari
Da Tulang indadui, Iboto ni Inanta hami

Di Ulaon las ni roha nang Ulaon arsak ni roha di na monding Sarimatua manang Saurmatua , horong na dua on do na botul-botul berfungsi di Ulaon i.

Ndang na manghurangi di penghormatan tu horong hula-hula dohot tulang di luar ni na dua I, alai molo tung pe so ro nasida tu ulaon i, ndang na pola manghurangi, ai boi dohonon haroro nasida pe na menghormati Boruna do. Pardihuta ni haha-Anggi dohot Anak ni na marulaon i.

PERANAN NI TULANG DI ULAON

1. Ulaon MOMPO = MANGINGANI
a. Mangompoi Jabu na imbaru : Tulang do na berperan di ulaon on.
b. Mompo tu jabu-jabu naimbaru (monding) : Tulang do tong na berperan

2. KEGAGALAN
A. Molo manopot Boru, adong unsure kegagalan (biasana di sinamot) biasana dijou ma Tulang ni Anak sipangolihononhon i (Hula-Hula – Tintin Marangkup) asa parsidohot mangelek Parboru.
B. Molo pasitik na saripe, biasana tu Tulang ni Ama i do lao Ina i mangalu-alu paboahon arsakna,
C. Molo so mardakdanak: Mangio tangiang ni Tulangna tu Tuhanta, asa molo tung adong abat-abat siala ni na tarhirim angka tulangna ala ni ibana.

Tidak ada komentar: