Kamis, 18 September 2008

PARBORU PASAHAT ULOS HERBANG

1. Ulos Pansamot : Natoras (Amang/Inang) ni Pangoli
2. Ulos hela + mandar : Penganten
No.1 & 2 napasahathon Suhut Sihabolonan Parboru.
3. Ulos tu Pamarai : napasahathon Sijalo Bara
4. Ulos ni Sihunti Ampang : napasahathon sahalak sian Hasuhuton
5. Ulos ni Anak Manjae : napasahathon Simandokhon
6 dst. diatur Parsinabung ma napasahathon sian susunan ni Parboru

Ulos Pansamot/Ulos Pargonggom:
Hatana: - Dihamu Lae dohot di Ibotonghu:
Parjolo ma hita mandok mauliate tu adopan ni Amanta Pardenggan Basai, dinaung manjalo pasu-pasu parbagason Anakhonta, Anakmu – Helanami, Borunami-Parumaenmu sian Tuhanta di Bagas JoroNai marhite-hite naposo ni Tuhanta.
Dison ro do hami pasahathon Ulos Pansamot tu hamu Lae asa sai margogo ma hamu Lae mangalului pansamotani laho marmudu-mudu Hela dohot Borunamion naung gabe Parumaenmu jala laos Ulos Pargonggom ma on dihamu Ibotonghu dohot pangidoannami as gonggom ma Ito Parumaenmon asa gabe sada Ina siboan Las ni roha dohot dame ibana ditonga-tonga ni keluargamu.
Ulos naganjang ma Uloson, Ulos nabidang jala sitorop Rambu, mardongan tangiangnami tu Tuhanta Pardenggan Basai, sai ganjang ma umurmu, dao angka parsahitan, Andor halumpang ma togu-togu ni lombu nang togu-togu ni Horbo, sai saur matua ma hamu Lae dohot ibotonghu, togu-toguon ni pahompu sahat tu namarnini-marnono.:
Ulos nabidang ma Uloson, sai asi ma roha ni Tuhanta, dilehon dope dihamu angka pansalongan nabidangi: Binanga ni Sihombing ma binongkak ni Tarabunga, tu sanggar ma amprik, tu lubang ma satua, sai sinur ma napinahanmuna gabe nang naniulamuna.
Ulos sitorop rambu ma uloson, sai tu toropna ma angka pomparan mu angka anak partahi jala ulubalang dohot angka Boru nauli basa tubuhonon ni Parumaenmon. Sahat-sahat ni solu ma sahat tu bontean, hupasahat hami ma Ulos Herbangon tu hamu Lae, Ito,sai lengleng ma hamu mangolu, sai horas sahat tu panggabean.
Las ma rohamuna manjalo. (huhut ditortorhon – diuloshon sian siamun ni sijalo ulos jala dihambirang, rade ma Inanta manjalo laos gabe rap ma nasida padomu ujung ni ulosi ) –

ULOS HELA:
Hatana :Di hamu Amang Hela dohot di ho Inang, Boru Hasianhu,
sadarion nunga dijalo hamu pasu-pasu parbagasoni sian Tuhanta marhite naposonai di Bagas Joro ni Tuhantai. Sidok mauliate ma hamu ala sudenai, ai ido dipangido Debata sian hamu marhite-hite Tuhan Jesus Kristus” siala ni naung dipungka hamu parsaripeon on, dison ro do hami laho pasahathon tu hamu Ulos Herbang, ulos naganjang, ulos nahapal sitorop rambu. Nunga dipadomu Debata hamu gabe sada Ripe Naimbaru, Sai ganjang ma umurmu, sai Tuhanta ma namangaramoti hamu dingolumu, dao ma nasa parsahitan.
Ulos Nahapal ma Uloson, sai dipahapal Debata ma dihamu holong ni rohai dohot Dame i. asa songon nidok ni umpama ma: Pege sangkarimpang, Hunik sahadanghadangan, mangangkat ma hamu rap tuginjang, manimbung rap tu toru tongtong satahi saoloan

ULOS HELA:
Hatana Sinimbur ni pangkat ma tu sinimbur ni hotang, tudia pe hamu mangalangka sai mamasu-masu ma Tuhanta, disi ma hamu dapotan parsaulian.
Ulos sitorop rambu ma Uloson dohot tangiangnami mangido tu Tuhanta:
Tubuan laklak tubuan singkoru didolok ni purbatua, Sai Asi ma Roha ni Tuhanta, tubu ma dihamu Anak partahi jala ulubalang dohot Boru angka nauli basa donganmu sahat tu na saur matua. Andor ras ma tu andor ris, bulung ni tobu pangarahutna, hupasahat hami ma Ulos Herbangon tu hamu, sai horas ma hamu jala torkis diramoti holong ni roha ni Tuhanta. Sahat-sahat ni solu ma sai sahat tu bontean, sai leleng ma hamu mangolu sai horas sahat tu panggabean
Di hamu Amang Hela, dison mandar Hela huampehon hami tu Abaramu, martanda ma hamu Helanami asa unang marnaloja hamu mangulahon angka ulaon namasa ditonga-tonga ni angka hula-hulamu. Horas ma. (diumma laos masijalangan)
Angka variasi ni Ulaon, Musik, Ende ditingki pasahat Ulos Pansamot dohot Ulos Hela mardomu tu Susunan Acara ma i.Mulak ma jolo Penganten tu hundulanna di Podium
:
ULOS PAMARAI
Hatana: Di hamu Amangboru dohot di Namborunami (Lae dohot Ibotonami) dison ro hami pasahathon Ulos Herbang, Ulos Pamarai tu hamu, Ulos naganjang, Ulos nabidang sitorop rambu dohot tangiangnami mangido tu Tuhanta Pardenggan Basai; sai ganjang ma umurmu, sai dao ma parsahitan; Ulos nabidang ma on sai dilehon Tuhanta dihamu bidang angka parsaulian dohot pansamotani. Asa sai tongtong dibagasan hahipason jala dibagasan las niroha hamu sauduran angka namarhaha-maranggi, masitungkol-tungkolan songon suhat dirobean di sude angka ulaon.namasa ditonga-tongamuna. Ulos sitorop rambu ma uloson, sai torop ma pomparanmu tu joloan on. Jalo hamu ma Ulos Herbang on Amangboru dohot namboru (lae dohot Ito) Andor halumpang ma togu-togu ni lombu, dipasu-pasu Tuhanta ma hamu saur matua sahat tu naditogu-togu pahompu. Las ma rohamu.

ULOS SIHUNTI AMPANG
Hatana: Dihamu Berenami si hunti Amapng di parsaripeon ni Helanami dohot Borunami, dison ro hami pasahathon Ulos herbang tu hamu, Ulos ni si Hunti Amapng digoar Ulos on.
Ulos naganjang, Ulos nahapal, Ulos sitorop rambu, sai ganjang ma umurmu dibagasan parhorasoni, sai lam tu hapalna ma holong ni rohamu mangoloi hula-hulamuna, sai torop ma pomparan di hamu sibahen las ni rohamu jala songon nidok ni umpama:
Sitorop ma dangkana, sitorop ma rantingna, gabe jala mamora hula-hulana, songoni ma nang Boruna.
Sahat sahat ni solu ma sahat tu bonten, sai leleng ma hamu mangolu, sahat tu parhorason sahat tu panggabean. Jalo hamu ma Ulos on.

Catatan: Molo godang Ulos Herbang ba dibagi ma tu angka tohonanna alai unang lupa di angka pomparan : na sa-Tulang; na sa-Bona Tulang; na sa-Bona ni Ari; Boruna/Berena;Ompu nasapanganan dohot; Pariban.
Ulos natinonun sadari tu sude Pihak Paranak na so dapotan Ulos Herbang

Jadi di sude ulaon nabalga songon isara ni na-pangolihon Anak manang pamuli Boru asa unang lupa nasangkambona ima:
Pomparan ni IBA/IBANIBA = Anak dohot Boruniba
Pomparan ni iba na sa-TULANG = Pomparan ni iba marhaha maranggi na sa-Amang.
Pomparan ni iba na sa-BONA TULANG = Pomparan ni Ompungniba namarhahamaranggi (PANGHAEI)
Pomparan ni iba na sa-BONA NI ARI = Pomparan ni AmangMatua namarhaha maranggi. (BOLA TAMBIRIK)

Dung sidung pasahat Ulos Herbang tu Suhi ni Ampang na Opat ditamba sahalak manang dua halak nasolhot tu Suhut Paranaki, migor ma diatur napasahathon Ulos mar-rombongan, jala na mandok hata ni Ulosi sahalak ma sian Parboru (Protokol manang Parsinabung) unang pola lobi nian sian 9 hali hata ni Ulos Herbang mulai sian Ulos Pansamot.
Suhi ni Ampang na Opat + Ulos Hela : 5 x manghatahon
Tu luar ni Suhi ni Ampang na Opat cukup ma 4 x manguloshon = 4 x manghatahon

SIJALO ULOS HERBANG PARANAK DOHOT SIPASAHAT ULOS HERBANG PARBORU asa rade hian diangka ingananna, asa molo ro panjouon ni Protokol, asa migor rade nasida.

ARGA SITUTU DO ADAT BATAK:
Antong ingot ma hita, asa unang olo hita manuru pasahat Ulos Herbang ima angka Dongan na so manggarar Adatna (Mangadati) dope.
Songoni nang tu si jalo Ulos Herbang, unang ma ala ni denggan ni palilung gabe si jalo Ulos angka na so manggarar Adatna dope.

ULOS HOLONG tu PENGANTEN:
01. Horong ni Parboru + Pangurus ni Punguan Marga
02. Horong ni Hula-Hula (pargonggom ma horong ni Hula-Hula, Tulang ni Boru Muli)
03. Hula-Hula ni Paranak (unang pola dohot be nian Mangulosi sian Tulang, Bona Tulang dst. alai manumpahi ma nasida)

Ditingkion, mansai godang do binege komentar ni angka Dongan taringot tu napasahat Ulos Holong tu Penganten dohot pandapot na berbeda-beda:
Di taon 50an ndang pola dope godang partiga-tiga Ulos di Jakarta on, alani i holan nasolhot tu Suhut Parborui do na pasahat Ulos Herbang tu Penganten, ipe ndang piga, godangan do na mamboan Cadeau.
Lam leleng, ala ma adong si gadis Ulos, ro ma tu pingkiran ni na deba na dumenggan ma pinasahat Ulos dari pada Cadeau, dohot pemikiran lobi berbobot/marnilai.
On ma dasar pemikiran gabe songoni godang ni na pasahat Ulos Holong tu Penganten.
Di tingkion, tung mansai godang situtu do na pasahat Ulos Holongi, sahat tu 300 – 400 lembar, gabe bahat mambuat tingki, gabe ro ma gagasan ni manang piga Dongan mandok:
Molo tung pe pasahat Ulos Holong: 1 lembar ma sian sada-sada horong, songon Ulos Sabungan jala angka ruasna dipapungu ma hepeng ganti ni Ulosna jala dipasahat ma tu Penganten dung dipasahat Ulos Herbangi.

1 komentar:

Anonim mengatakan...

Mauliate ma di hamu amang na mangelehon parbinotoan tentang adat batak ima contoh pasahathon ulos passamot dohot ulos hela. Hami angka naumposo lam boi marsiajar jala boi hami manghatahon on muse dinasahat ulaon i tu hami. 🙏🙏🙏 Gbu