Kamis, 18 September 2008

ULAON MARHUSIP

Nunga pinatorang diginjangi, taringot tu nanaeng mamungka partondongon halak Batak ima molo dung dos roha ni anak dohot boru naeng marbagas, borhat ma Boru ni Paranak mandapothon Boru ni Parboru dst. Molo dung sude marpardomuan dibuhul ma tingki laho mangulahon ulaon Marhusip.
Alai dinamasa parpudion nunga sipata langsung Suhut Paranak berhadapan dohot Suhut Parboru laho manghatai taringot tu sipatupaon dohot sirangrangon disangkap parbagason ni anakhon nasida, jala ma putus sude disi, ai ma masioloan kedua belah pihak, alai nang pe songoni, sai tong dope ingkon diulahon nasida Ulaon Patua Hata laos Marhusip.

Alai songon nidok ni umpama: Eme namasak digagat Ursa molo songoni ma na masa ba songoni ma ni ula (diangka paradaton) ba nicoba ma jolo patoranghon pardalan ni Ulaon Patua Hata dohot Marhusip namasa ditingki on, songon na di toruon

PARANAK
Borhat ma Paranak dohot Dongan Tubuna, Boru/Bere, laho mandapothon Parboru tu huta ni Parboru. Andorang so lengkap dope sude sahat, masipaimaan ma jolo diharbangan ni huta manang jonok tu bagas ni Parboru i. Ndang migor masuk tubagas ni parborui Siboanon ni Paranak tu Ulaon Marhusip ima: NAMARGOAR (Pinahan lobu), INDAHAN, Sangsang dohot Sup., (Balga ni siboanon i pe margantung do i tu panghataion ni Paranak dohot Parboru taringot tu godang ni na ro sian Paranak dohot godang ni namanjalo sian Parboru.) Unang ma mangholit Paranak molo nanaeng mamungka partondongon ai disi do dapot idaon ni dongan las ni rohaniba nalaho martondongi..

PARBORU
Mangarade/pahembang amak ma parboru jala nunga pungu hian nasida ditonga ni bagas paimahon haroro ni rombongan Paranak. (deba dipatupa do mar-karosi)
Parboru paradehon DENGKE SIMUDUR-UDUR (biasana Ikan Mas dohot Indahan, Sayur dohot angka sipanganon naasing dohot siinumon diulaon i)
Boru ni Suhut Parboru naeng ma berperan dihasasahat ni Suhut Paranak tu Hutai, harana ndang sai rap sahat nasida tu inganani, jadi Boru ni Parborui ma nagabe penghubung asa unang gabe kaku angka tondong na ro.

PARANAK:
Dung sahat sude robongan ni Paranak disuru ma boruna laho manungkun Parboru manang naung boi nasida masuk .(Biasana nang pe so haru lengkap dope Parboru, nunga disuru nasida asa masuk) sambil paimahon angka naso haru sahat dope.
Dipeakhon Paranak ma jolo nabinoan nasida i ditonga-tonga ni inganan parpunguan i (biasana molo markarosi do ba diginjang ni meja ma dipeakhon).
Masijalangan ma rombongan ni Paranak tu horong ni Parboru naung dibagas i.
Hundul be huhut manghata-hatai, songon napaulbas hosa
A. DUNG HIRA MA SAHAT BE SUDE PIHAK PARBORU DOHOT PIHAK PARANAK: DIPUNGKA MA ULAON

PROTOKOL NI PARBORU :
“Dihita namardongan tubu, boru dohot bere, dongan sahuta dohot ale-ale tapadenggan ma parhundulta laho mangadopi Tondongta na ro mandapothon hita .”
“Songoni ma nang dihamu tondongnami naro mandapothon hami tu huta on hundul ma hamu di inganan naung huparade hami di hamu”
Dung sude nadua belah pihak hundul, manghatai ma
PARHATA NI PARBORU : “Nunga marpungu hita ditonga-tonga ni bagas namarampang namarjual on namarsangap namartua sigonggom pangisina; namanungkun ma hami tu hamu tondongnami,”
Jolo tinintip sanggar bahen huru-huruan jolo sinungkun marga asa binoto partuturan,
Namanungkun ma jolo hami tu hamu; Raja sian huta dia ma hamu na ro mandapothon hami jala apala dia ma sangkap ni haroromuna mandapothon hami tu huta on.
Botima, sungkun-sungkunnami, ba dialusi Rajai ma
PARHATA NI PARANAK : Horas ma jala gabe Rajanami, mansai las do rohanami disungkun-sungkunmuna, Ia hami na ro on mandapothon hamu Rajanami ima Pomparan ni …………….(didok Margana)
Mansai las situtu rohanami huhut mandok mauliate tu adopan ni Debata pardenggan basai dipandonganionNa dihita, hipas do hamu Rajanami Tulangnami dohot sude Nantulangnami. Hu dapot hami dibagas namarampang namarjual sigonggom pangisina on hipas do nang hami na ro mandapothon hamu, tarlobi ma las ni rohanami marnida panjaloonmuna di haroronami, mauliate ma.
PARHATA NI PARBORU : Tutu ma antong nanidokmuna i, parjolo ma tadok mauliate tu Amanta Pardenggan Basai, hipas do hamu sahat tu bagas namarampang namarjual sigonggom pangisina on, songoni nang hami hipas do manjalo hamu na ro mandapothon hami. Alai tamba ni sungkun-sungkunnami: apala dia ma huroha sangkap ni haroromunaon mandapothon hami.
PARHATA NI PARANAK : Horas jala gabe ma Rajanami, anggo haroronami mamboan las ni roha do. Alai Tulang mangoloi tona ni Inangnami, Ibotomu, namandok: Molo borhat ho amang laho mandapothon Tulangmu unang lupa ho mamboan hadang-hadanganmu asa adong sisigaton ni Tulangmu dohot Nantulangmu. .Tona ni Inangnami i do Tulang nahuingot hami, adong do huboan hami tomu-tomu ni Rajai, ba pangidoannami jolo sigati hamu ma Tulang nahuboan hami i asa tung pos rohanami laho manghatai tu hamu Rajanami. Botima pangidoannami
PARHATA NI PARBORU : “Mauliate ma tutu,”
huhut disigati Parboru ma nabinoan ni Paranak i jala digora ma boruna.
“Hamu Borunami, nunga husigati hami nabinoan ni tondongta tu hita ro ma hamu tuson asa pasoding hamu ma jolo nabinoan nasida on; laos diandehon ma hatana tu Paranak, jadi Amangboru, nunga husigati hami nabinoamunai jala mansai las rohanami tutu siala ni i, antong songon dia ma udut ni hatana, Amangboru: “
PARHATA NI PARANAK : “Horas jala gabe ma Rajanami”,
Mauliate ma dihamu Nunga disigati hamu nahuboan hami si palas rohamunai, laos songoni ma nian Rajanami, molo siat pangidoannami, parjolo ma nian hupasahat hami nahuboan hami i tu adopan ni Datulang dohot Nantulang, asa jolo pangan hamu, asa tauduti panghataionta taringot di haroronami mandapothon hamu., songoni ma pangidoannami tu hamu Rajanami
PARHATA NI PARBORU : (ditariashon tu sude Dongan Tubuna, dohot tu sude na ro horong sian Parboru)
“Dihamu Dongan Tubunami, Dongan Sahuta, Ale-Ale, songoni nang hamu sude Borunami, dohot Berenami.”
Nangkining, dinahusigati nabinoan ni Amangborunta dohot Namborunta, tung tangkas do huida Sipanganon namarhadohoan do nabinoan nasida si palas rohanta.
Pangidoan nasida, asa jolo dipasahat nasida tu hita – beha rohanta:
DONGAN TUBU (MANGALUSI) : Denggan ma tutu pangidoan ni Amangborunta i alai jolo patangkas ma jolo Hahadoli nasida, aha do dalanna pola mamboan Sipanganon namarhadohoan nasida tu hita. Botima.
Songoni ma Amangboru, laos sungkun-sungkun ni Tulangmunai ma sidohononnami:
PARHATA NI PARANAK : “Dihamu sude Tulangnami dohot Nantulangnami,”
Taringot ni sungkun-sungkunmunai dohononnami ma: anggo hami na ro on nuaeng mandapothon hamu Tulangnami dohot Nantulangnami ndang sisik nilanghophon manang imbulu sinuanhon hami tu hamu, naung Borumuna hian do hami sian angka Ompunami, siala ni i do umbahen na pos rohanami mandapothon hamu Tulang dohot Nantulangnami. Botima Rajanami.
PARHATA NI PARBORU : [ndang pola be dipaganjang laos didok ma:]
“Nauli ma i Amangboru, pasahat hamu ma. Laos digora ma Suhut nasida, nang angka Dongan tubuna huhut ma didok.: Dihita namardongan tubu ala naeng pasahathon sipanganon natabo Amangboru/Namborunta tu hita, rap manjalo ma hita, tujolo on ma hita luhutna.”
Catatan: (Nunga rade hian Boru ni Paranak i mamboan tudu-tudu nisipanganon i, jala laos dipeakhon ma tujolo ni Raja i)
PARHATA NI PARANAK : Mauliate ma di Tuhanta Parasi Roha Bolon i namangalehon tingki naulion dihita
Rajanami, diari nauli diari nadenggan on dina ro hami Pamoruonmuna mandapothon hamu Rajanami, Hula-Hulanami: dison hupasahat hami tu hamu Tudu-Tudu ni Sipanganon nahuboan hami Sipalas rohamu., Molo tung songon on dope naboi tarpatupa hami Rajanami pasangaphon hamu ditingkion, las ma rohamu Rajanami manjalo, sai songon nidok niumpama ma dohononnami:
Godang sibutong-butong, Otik sipir ni Tondi Tung songon on dope naboi tarpatupa hami lao pasangaphon hamu Rajanami, las ma rohamu manjalo,. Bagot namarhalto ma naniagatan ni paronan, horas jala las ma rohamu Tulang dohot Nantulangnami namanganhon songon las ni rohanami Borumu namangalean.
Songoni ma jolo hatanami Tulang, mauliate ma..
PARHATA NI PARBORU Manariashon: Di Amanta Raja dohot di Inanta Soripada, sude ma hita napunguon, dison nunga dipasahat pamoruonta tu hita tudu-tudu ni sipanganon nabinoan nasida, tung dijolo ni hasuhuton pe nuaeng tudu-tudu ni sipanganon on naung rap manjalo ma hita disi
Sude mangalusi :”I MA TUTU”.
PARBORU : Pasahat Dengke Simudur-udur.
Laos mangarade ma hamu Amangboru asa ro hami; Ai holan ro boa-boa ni Borumu nangkining nanaeng ro hamu, migor do dihobasi Nantulangmu dibagason laho patupahon sipalas rohamuna, [laos digora ma boruna.] “Hamu Borunami; Boan hamu ma tuson naung pinarade ni Simatuamuna I”.
Pasahat Dengke
“Dihamu Amangboru dohot Namborunami nang disude hamu Pamoruonnami na ro mandapothon hami di bagas namarampang namarjual on sigonggom pangisina, nangkining nunga dipasahat hamu tujolonami tudu-tudu ni sipanganon sipalas rohanami.”
“Dison pe pasahatonnami ma tu hamu Dengke simudur-udur, dengke sitio, laos dengke sahat ma on dohot pangido-an tu Tuhanta, asa sai mudur-udur ma parhorason panggabean i jaloonmu sian Tuhanta, tio nang angka pancamotan jala sahatma angka silas niroha i dihita tujoloan on. Botima”
Masijalangan: Napasahathon dohot namanjalo
PARHATA NI PARANAK : manariashon hasasahat ni Dengke tu horong Paranak: Dison nunga tajalo Dengke Simudur-udur sian Hula-Hulanta, tung dijolo ni Hasuhuton pe naung rap manjalo ma hita.
Martangiang ma sian Paranak Dung Amen, laos partangiang i ma mandok Hata Huhuasi ni Sipanganon:
“Di hamu Tulangnami dohot nantulangnami, nang dihita saluhutna Amanta Raja dohot Inanta Soripada: songon nidok ni umpama ma dohononhu:
Sitiktik ma sigompa, golang-golang pangarahutna
Songoni pe naboi hupatupa hami sipanganonta i
ba sai Asi ma roha ni Tuhanta, godang ma pinasuna.
Marjobut ma hita.”
Dung sidung sude marsipanganon, migor ma diduduk pinggan panganan alai anggo tudu-tudu ni sipanganon i tong dope tinggal ditonga.
B. MASISUNGKUNAN: (TARINGOT NI TUDU-TUDU NI SIPANGANON)
PARBORU : Dihamu Amangboru, …. namanungkun ma hami tu hamu.
PARANAK : Nauli Tulang
PARBORU : Nangkining madipasahat hamu tujolonami tudu-tudu ni sipanganon on
Beha Amangboru hatamu taringot tu tudu-tudu nisipanganon on
PARANAK : “Horas ma jala gabe Tulang”;
Taringot ni tudu-tudu nisipanganon naung hupasahat hami tujolomu Rajanami, surung-surungmuna do i Tulang.
Songoni ma alusnami Rajanami
PARBORU : “Surung-surungnami do on Amangboru, ba, mauliate ma dihamu saluhutna,”
Laos ditariashon ma tu sude pihak Parboru:
“Dihamu dongan tubunami, Boru/Bere, Dongan Sahuta dohot Ale-ale, nunga rap umbege hita taringot ni tudu-tudu nisipanganon on, surung-surungta do ninna on. Antong dos ma rohanta ate tapasoding ma jolo asa tauduti panghataionta dohot Raja ni Pamoruonta, “
Laos digora ma boruna:
“Hamu. Borunami, pasoding hamu ma jolo tudu-tudu ni sipanganon on”
Laos songoni ma dihamu Amangboru, beha, maboi udutanta panghataionta
PARANAK : Horas jala gabe ma Tulang, nunga rade be hami, tapungka ma manghatai

Catatan: Di Ulaon sisongon on, na ro tondong mamboan sipanganon namarhadohoan, digokkon Suhuti do Dongan Tubu nasumolhot, Dongan Sahuta, Ale-Ale dohot Boru/Bere Laho mamungka panghataion jolo dipasahat ma tu Dongan Sahuta ai nasida do siungkap Bahal. Alai molo dos roha nasida laos dipasahat Dongan Sahuta ma tu Dongan Tubu ni Suhut i; jala didok: naung sahata ma hita.

Di angka ulaon napola padalan Gokkon dohot Jou-Jou, asa sude taruli naeng ma nian dipasomal namasisungkunan, dipamungka ni panghataion, ai hurang denggan do panghilalaan ni tondong na ro tu ulaon i molo so adong sungkun dohot alus.
Molo tagokkon Dongan Sahuta dohot Ale-Ale, tapasangap nasida di panghataion, nang pe ujungna anggo parsinabung ni panghataion i, tong do tu namar-Dongan Tubu.

PANUNGKUN PARBORU : (Dongan Sahuta manang na sian Dongan Tubu)
Gokkon sipaimaon – Joujou sialusan, ia naung ro hami mangalusi gokkon dohot jou-joumuna, jala naung hundul ma hita nuaeng diatas ni Amak tiar ditonga ni jabu namarampang namarjual on sigonggom pangisina, sai tiar ma antong parhorasan panggabean i dihita tu angka ari nanaeng ro.
Ia nunga simpul hita mangan indahan na las nihabosurhon, marlompan natabo nihasagathon huhut minum aek sitiotio, sai tu tiona ma angka pansamotan parsauliani tu joloan ni arion tumpahon ni Amanta Debata Pardengganbasa i.
Bagot namarhalto ma natubu di robean,
Horas ma namanganhon lam tugandana ma dihamu namangalean.
Ia namanungkun ma hami nuaeng taringot tu Sintuhu ni indahan masak dohot lompan natabo i, dia ma nangkatna dia ma ultopna, dia ma hatana dia ma nidokna sibegeon ni pinggol sipeopon ni roha dipaboa Suhutnami ma.,
PANGALUSI SIAN SUHUT PAIDUA :
Horas ma jala gabe Rajanami, songon nanidokmuna i ma tutu: sai tu tiarna ma parhorasan panggabean i sai tu tiona angka pansamotani di hita tu angka ari nanaeng ro. Taringot tu sipanganon naung rap tahasagathoni dohononnami ma:
Sitiktik ma sigompa golang-golang pangarahutna,
Tung songoni ma sipanganon naung tahasagathoni sai godang ma pinasuna
Taringot tu sungkun-sungkun ni Rajai alusannami ma Parhorason Panggabean do nidokna, botima
PANUNGKUN PARBORU :
Horas ma jala gabe Rajanami, Parhorason Panggabean do hape pinaboana.
Ia marangkup do nahundul, mardongan songon namardalan, marangkup do nauli mardongan do nadenggan, angkup ni parhorason panggabeani haru tangkas ma paboa hamu asa dibege Amanta Raja songoni nang angka Inanta Soripada, botima.
PANGALUSI SIAN SUHUT PADUA :
Tutu ma nidokmunai Rajanami, marangkup do nauli mardongan do nadenggan, angkup ni parhorason panggabean naung hudok hami nangkining, dohononnami ma tutu:
Sadarion, di ari nauli nadenggan on, na ro do Raja ni Pamoruonta, Amangboru dohot Namborunta marga ……………mandapothon Amanta, Keluarga di bagas on, diboan nasida sipanganon na tabo. Ndang hum roha ni Amanta dohot Inanta manganhon holan nasida ba di jou hita, asa rap manghalashon. Ba asa haru tangkas botoonta di haroro nasida namamboan sipanganon nataboi ba hupasahat hami ma tu hamu laho manungkun nasida, botima Rajanami.
PANUNGKUN PARBORU :
Horas ma jala gabe, na ro do hape Pamoruonmu mandapothon hamu sadarion, diboan nasida sipanganon na tabo, dijou hamu hami manghalashon ba dohononnami ma:
Poltak Bulan Tula, Si Raja Manggule, Ro Borumu mamboan Sipanganon na Tabo tu hamu ba dohot hami antong maulae; mauliate ma dihamu.
Ala Pamoruonmuna do na ro mandapothon hamu tontu adong ma nanidokna:
Dibaheni:
Asa dolok ni purbatua ma panatapan tu Panangkalan,
ala tutuma songon pinaboamu, Borumuna do na ro manopot Hula-Hulana,
hupasahat hami ma tuhamu panghataion on,
asa tangkas hamu masisungkunan jala masialusan,
songoni ma sian hami. Mauliate ma.
Catatan: (Nasomal langsung nama namardongan tubu masisungkunan.)
PARBORU : Mauliate ma dihamu Raja ni Dongan Sahutanami, nunga dipasahat hamu tu hami panunghunon on antong rap ma hita laho umbege alus sian nasida naro manopot hita dihutaon.
PARANAK : “….”
PARBORU : Amangboru, manghatai ma hita: Ia naung hundul ma hita nuaeng di atas ni Amak Tiar ditonga ni jabu namarampang namarjualon sigonggom pangisina, sai Asi ma Roha ni Tuhanta di hita , sai tiar ma antong parhorason panggabean i dihita tu joloan on.
Ia nunga simpul hita mangan indahan na las nihabosurhon,
huhut marlompan nataboi nihasagathon,
songoni nang minum Aek sitio-tioi,
sai tu tiona ma Parhorason Panggabeani dihita tujoloan ni arion tumpahon ni Tuhantai,
ia namanungkun ma hami nuaeng Amangboru
di sintuhu ni indahan masak dohot lompan nataboi,
dia ma nagkatna di ma ultopna dia ma hatana dia ma nidokna,
sibegeon ni pinggol sipeopon ni roha,
botima.
PARANAK : “Horas ma jala Gabe Rajanami”,
Songon nanidokmunai ma tutu: ia taringot ni sipanganonmu na hupatupa hami i Rajanami dohononnami ma:
Godang sibutongbutong. Otik sipir nitondi.
Tung sosadia pe sipanganon natupa i,
sai pamurnas ma i tu daging, saudara tu bohi, sipalomak imbulu ma i, sipaneang holi-holi.
Hinarat Pangkal ni tobu, tonggina songon gula Ndada namangholit hami Rajanami, tung sibahenon do naso sadia. Molo tung pe namangholit Rajanami, sai tamba ma nahinolit pasu-pasuon ni Tuhanta Pardenggan Basa i; Songon nidok ni umpama dohononnami ma Rajanami:
Bagot namarhalto ma natubu dirobean
Horas ma hamu Hula-Hulanami namanganhon
Horas ma nang hami namangalean
Taringot tu sungkun-sungkun ni Raja i alusannami ma:
Parhorasan Panggabean do Rajanami
PARBORU : Horas ma jala gabe Raja ni Boru, ba ia nunga didok hamu parhorasan panggabean do hape nanidokna, ba tung mandok mauliate situtu ma hami tu adopan ni Amanta Debata, jala songon nidok niumpama ma: Bagot namarhalto ma natubu dirobean Horas ma hami namanganhon, lam tu horasna ma hamu namangalean. Timbo dolok martimbang, torunai dalan tu onan, Sai manumpak ma Amanta Debata na di ginjang, sai ro ma dihamu singkat ni i marlipat ganda angka pansamotan.
Ia marangkup do nahundul, mardongan songon namardalan marangkup do nauli mardongan do na denggan, namanungkun ma hami Raja ni Boru siangkup ni parhorasan panggabean i haru tangkas ma dipaboa Raja ni Boru, asa rap umbege angka Amanta Raja dohot angka Inanta Soripada
PARANAK : I MA TUTU Rajanami, tung mansai las do rohanami disungkun-sungkunmuna i, ai lam tangkas nuaeng huboto jala huida hami:Sisuan bulu do hamu jala sipanjala, Siboto uhum do hamu jala angka Anak ni Raja..
Songon nadidokmuna i do tutu Rajanami: marangkup do nauli mardongan do nadenggan, Asa tangkas ma Purba, tangkasan ma Angkola, asa tangkas hita maduma tangkasan ma namamora pasupasuon ni Tuhanta, siangkup ni parhorasan panggabean i tutu paboaonnami ma songon nanidok ni angka Ompunta naparjolo i Rajanami:
Denggan ma bulu godang, denggan bahen hite-hite Ai molo adong Anak magodang, denggan ma asa hot ripe Asa tubuan laklak i tubuan singkoru, tubu sanggar diparsopoan Asa tubu dinasida Anak dohot Boru, jala denggan-denggan diparngoluan..
Songoni ma Rajanami, ia adong ma di hami anak magodang, Asa jagar-jagar diparngoluonon ninna roha, ba nijujuan ma asa manjalahi/mangaririt boru, asa hot ripe. Ia toho ro ma ibana mardalani tu huta ni Raja i, nang pe hurang diboto ibana maruhum, alai hubege hami ndang dung hea hona hata, siala ni i ba pajumpang ma ibana dohot Boru ni Rajai di huta on,. Mulak ma anaknami on dipaboa ma tu hami angka natua-tuana, naung pajumpang ibana dohot sahalak Boru naburju Boru ni Rajai………….(didok ma marga ni Parborui) sian Huta………..(didok huta ni Parborui) jala pandokna nunga denggan nasida manghatai jala masioloan hata ibana dohot Boru ni Raja i, ima (santabi) Rajanami Boru ni Rajai namargoar (dipaboa goar ni Borui) asa hot ripe.
Dung dipaboa anaknami tu hami barita on, jala dipaboa na-boru ni Raja i do hape ditodo ni rohana migor las do rohanami Rajanami ai tangkas do huboto hami haburjuon ni Rajai marboru: ai didok do: Urat ni singkoru, dihungkupi bulung bira, anggo haburjuonmu marboru, nunga tarbarita sahat ro didia.
Ala ni las ni rohanami jala mangingot di haburjuon ni Rajai marboru salelengon, Ai. ida-ida do nabutong jora-jora do namale, hapogan ma hami, tiniti ma ari nauli laho ro mandapothon Raja I, jala tarida ma i antong sadarion haburjuon ni Raja i manjalo haroronami.
Tanda ma tutu: Pat ni Gaja tu Pat ni Hora,
angka Anak ni Raja do hamu Rajanami jala naburju marroha.
Siala ni i Rajanami, diharoronami sadarion, ima napatangkashon alu-alu ni anaknami i, manang natutu do naung masioloan hata nasida dohot boru ni Rajai asa tung pos rohanami. Songoni ma jolo boa-boa ni haroronami Rajanami.
PARBORU : “Horas ma jala gabe Raja ni Boru”,
Diboa-boa ni haroromuna sadarion mandapothon hami laho patangkashon alu-alu ni anakmu. Tutu ma antong songon nanidokmuna i molo magodang boru jala adong rongkapna ba i do sihalashononhon asa pamulion.
Alai, songoni ma godang ni Doli-Doli na ro tu bagasnami on ndang binoto tutu, manang namarga dia do naung masioloan hata dohot borunami. Ise tahe goarni anakmunai Ba namargoar i ma hape anakmunai, husungkun hami ma jolo Borunami asa hualusi hami hamu,:
Laos digora ma Boruna :
Hamu borunami, nunga rap umbege hita diboa-boa haroro ni Raja………. (marga ni Paranak) Ba hamu ma manungkun Maenmu manang naung tutu do dioloi /masioloan hata nasida dohot anak ni Raja….... (marga)
(Tardipaula Borunasida ma manungkun) laos dialusi nasida ma hula-hulana mandok: “mahusungkun hami Rajanami Maennami jala nunga dialusi hami mandok:”
“Tutu do Rajanami; naung masioloan hata nasida dohot Anak ni…………… (marga ni Paranak),
“Mauliate ma anggo songoni, Dihamu Amangboru nunga husungkun hami borunami jala dapot alusna”:
“Tutu do naung masioloan hata nasida dohot Anakmu”.
“Horas ma jala Gabe”.
PARANAK : Mauliate ma Rajanami……, tutu do hape alu-alu ni anaknami, jala mauliate ma di Amanta Debata Pardenggan Basa i, naung padomuhon panghataion ni anaknami dohot boru ni Raja i.
Dibaheni Rajanami……, ala naung masipaoloan hata do anaknami dohot borumu, ido nahuhalashon hami Rajanami asa marhitei ma, unang holan hata ni naposo Rajanami ba diharoronami on ma hami manomba hamu laho Patua Hata ni anakhonta.
Jadi haroronami on Rajanami parjolo pasahatonnami ma:
NAPATUA HATA MA HAMI RAJANAMI. Mauliate ma.
PARBORU : On pe Amangboru: molo dung adong parpadanan ni Anakmu dohot Borunami, jala nunga dipaboa hamu ia haroromuna on nuaeng mandapothon hami ima NAPATUA HATA, mauliate ma Amangboru, hujalo hami ma i. Asa dohononnami ma:
Tubu ma Lata dibona ni Bunga-Bunga, sai tubu ma Anak namarsangap dohot Boru namartua dihitaon saluhutna Asa ranting ni bulu, jait marjaiotan, nunga hujalo hami NAPATUA HATA hamu tu hami, atik adong dope sitaringotan, songoni ma Amangboru.
PARANAK : Mauliate ma Rajanami; ia naung dioloi hamu hami na-Patua Hata mangido ma hami Rajanami diharadeon ni rohamu, asa molo dos tahinami dohot tahini Rajai, laos ditingkion ma nian hita marhusip-husip, di somba ni uhum somba ni adat digodang ni sinamot sipasahatonnami huhut laho mangarangrangi ulaon nanaeng patupaonta Rajanami.
Songoni ma pangidoannami Rajanami.
PARBORU : Mauliate ma di Debata Pardenggan basi I; pangidoanmu asa udutanta ma panghataiontaonta tu ulaon namarhusip, laho manghusipi angka sipatupaonmu tu hami dohot tu angka namangarangrangi ulaon diangka ari nanaeng ro, ba nauli mai Amangboru ai nunga pitu lilinami paualu jogianami, nunga nauli nipinami ai adong ma hamu nuaeng pandurungannami Nuaeng pe Raja ni Boru, ala huboto hami do: Pat ni Gaja tu Pat ni Hora, angka anak ni Raja do hamu jala angka namamora. Ba taringot tu sombani Adat, Somba ni Uhum ba pasahat hamu ma tu hami Sinamot i mansai godang,
PARANAK : Mauliate ma Rajanami, tutu do songon nanidokmunai,
Pat ni Gaja tu Pat ni Hora,
Jala sude do hita napungu on angka anak ni Raja jala naburju marroha,
Alai Rajanami….., nidok pe songoni dibuhul Rajaima asa huboto hami taringot ni godang ni somba ni uhum, somba ni adat sipasahatonnami, ontak ni natolap gogonami Rajanami, sai naoloannami do pangidoan ni Raja i, alai asal ma nian Raja i sai ingot di umpama namandok songon on:
Madekdek ma lanteung, tongon ma tu tombara,
Unang dok hamu hami parteus, silehonon do nasosadia.
Botima pangidoannami Rajanami
PARBORU : Toho ma tutu nanidokmuna i asa hami manggollit sipangidoannami di somba ni uhum, somba ni adat, sinamot sipasahatonmu tu hami: Ba tangkas do tarbarita anggo hamoraonmu par-Silindung i, ba asa las rohanami pasahat hamu ma;, Hoda sabara, Horbo sabara, Lombu sabara, Mas dohot sere pitu ampang, tano dohot Ogung sabangunan, songoni ma pangidoannami Raja ni Boru.
PARANAK : Horas ma jala gabe Rajanami….,
Las situtu do rohanami di alus dohot barita napinaboamu taringot tu hamoraonnami par-Silindung on, alai holan on Rajanami: Najolo do i. Anggo nuaeng dung namardeka on hita, mansai las do roha nunga gabe kota hutanami i, ndang dapot be disi idaon duhut panjampalan gabe habis ma horbo, lombu dohot hoda i nigadis jala binahen ma hepengnai laho pasingkolahon angka beremuna i, ba taringot tu tano Rajanami holan sallupak nama na di Siatas Barita an, ba Ogung i pe ndang haru tarida be ala marsarune nama nuaeng, dohonon sarune lehonon ingkon papunguon jolo sihumisik laho parohon i sian luat bariba an, ba molo boi elek-eleknami Rajanami pasada hamu mai sude tu Rupiah.
Alai andorang so digollit hamu Rajanami, tangkas do paboaonnami pangidoannami tu Rajai, ala sangap do hamu Hula-Hulanami, alaponnami do Borumu Rajanami sian hutamu jala hatana Rajanami Alap Jual ma , di alaman ni Rajai ma ulaon, ia Sinamot Somba ni Adat, Somba ni Uhum nanaeng gollitonmuna Rajanami pangidoannami nian Sitombol ma jala Ulaon sadari. Disi ma namarune dohot napaulak une.
Songoni ma pangidoannami Rajanami
PARBORU : Horas ma jala gabe Raja ni boru, dipangidoanmu asa somba ni uhum, somba ni adat sipasahatonmu tu hami sitombol, ulaon sadari jala Alap Jual ma Borunami. Taringot tu pangidoanmuna i, ba dison do angka dongan tubunghu, jolo hupasahat ma jolo hataon tu nasida :Ba songoni ma dihita namardongan tubu, Dongan Sahuta, Boru dohot Berenami; nunga rap umbege hita dipangidoan ni Raja ni Boru, beha pandokmu, alusi hamu ma.: huhut ma dipasahat panghataion i parjolo tu Dongan tubuna.
Catatan: taringot tu alus ni angka dongan tubu dohot Dongan Sahuta bervariasi ma i begeon alai anggo kuncina di Raja Hata do.
Diandehon muse hatai tu Boruna: Hamu Borunami, elek do hami tuhamu, ala hamu do namanjamahon huhut mangulahon ulaon di hula-hulamu, naeng jolo begeonnami soara sian hamu taringot tu pangidoan ni tondongta.
ALUS SIAN BORU: Horas ma jala gabe Rajanami, mauliate ma dihamu Hula-Hulanami nasai tongtong ingot tu hami Borumu, ba sidohononnami Rajanami, pos do roha diburju ni nanaeng paribannami on naburju marhula-hula, songon dia pe digollit hamu Rajanami anggo hami Borumu rade ma laho mangulahon ulaonmu Hula-Hulanami.
Parhata Parboru: “Mauliate ma dihamu Raja ni Borunami…..,”
Sai songon na pro do hamu huida hami tu nanaeng paribanmuna on. (huhut mengkel-engkel)
Laos diandehon muse hatana tu Suhut Parboru:
“Hamu Suhut sihabolonannami….”,
Andorang so hualusi pangidoan ni Raja ni Borunta mangido ahu asa lehon hamu pandapotmu taringot tu pangidoan nasidai.
Alus ni Suhut Parboru:
“Horas ma jala gabe Anggidoli/Hahadoli…..”
Anggo hami songon tona ni Ompunta naparjoloi do dohononnami: Sada do hita songon daion mual, sisada anak, sisada boru, pangintubu do hami, hamu do painundun, songon nanidok ni umpama:
Dangkana do Rantingna,
Hata ni Hahana/Anggina laos i do hatanami. Ba,
songon dia pandok ni Hahadoli/Anggidoli naung sahata ma hita disi.
Songoni ma Hahadoli/Anggidoli mauliate ma
Parhata PARBORU: antong ala songoni ma pangidoanmu sude, jala dipasahat hamu tu ahu laho manggollit somba ni uhum, somba ni adat, sinamot nagok sipasahataon ni Pamoruonta tu hita ba mauliate ma,

Catatan : Secara jujur dohonon, holan proforma do anggo namarhusip namasa di pangarantoan on, ai sude sihataan di ulaon parhusiponi nunga sudenai dihatai Paranak dohot Parboru. Hata kasarna rupani, nang pe so diulahon parhusipon i di Jakarta on, langsung martumpol jala tarpasu-pasu na boi do, harana di Ulaon unjuk tong nadiulahi do na marhata sinamot jala sude nahinataan diparhusiponi laos ido dihatahon di pesta unjuk, holani tutu ba mardalan Pinggan Panungkunan, ai gabe MARHATA SINAMOT nama goar ni ulaon i.

PARBORU: Songoni ma dihamu Raja ni boru, nunga dibege hamu alus ni sude sian dongan tubunghu, Borunami, dohot Dongan Sahutanami, tarlobi sian Suhut sihabolonannami ba dohononanmi ma songon pangidoanmuna i di Adat nagok, Alap Jual, Sinamot Sitombol,
Ulaon Sadari, laos disungkun tu Paranak: alai anggo Suhi ni Ampang na-Opat dohot angka Ompung Suhut, dohot Namboruna tangkas do sombaonmuna di Ulaon Unjuk i atehe Amangboru;
Dialusi Paranak: “OLO… RAJANAMI……,” Pasahatonnami do songon pangidoanmunai
Antong Amangboru, Sinuan bulu sibaen nalas, sinuan partuturon sibaen nahoras Pasahat hamu ma Sinamot nagok tu hami disamping ni Suhi ni Ampang Naopati Godangna : Rp. 50.000.000,== sitombol, ulaon sadari.
Ala songon nanidok diginjang i, holan proforma do namasiigilan i, sabotulna naboi do laos oloan ni parhata ni Paranak alai asa mardalan songon panghataion adat ba diulahon ma panghataion taringot ni godang ni sinamot songon on.

PARANAK : Mauliate ma Rajanami, laos diandehon ma hatana tu loloan i jala didokma: Nunga rap hita mambege pangidoan ni Rajai Hula-Hulanta taringot tu Sinamot na gok sipasahatonta ima godangna Rp. 50.000.000,== Sitombol, Alap Jual, Ulaon sadari andorang so hualusi hupasahat ma jolo tu hamu Dongan Tubu
Dongan Tubu : Mauliate ma, di hamu Rajanami tangkas situtu do hubege hami balga ni sinamot sipasahatonnami alai songon hatanami naparjolo do Rajanami, anggo haburjuonmu marboru nunga tarbarita sahat ro didia, jala huboto hami do songon nanidok ni umpama:
Hau ni Tarabunga hasonggopan ni Haluang,
Hula-Hula naburju marroha do hamu ndang na pola gulut di uang.
Jadi pangidoannami Rajanami, asa marpanarihon hamu di Suhutnami naung matua on.
Songon nadisungkun muse dongan tubu naasing:
Dialusi Dongan Tubu Na asing: Sahata ma hita naung didok dongan i laos i ma hatanami.
Disungkun muse Boru/berena:
“Beha sian hamu Boru dohot Berenami…..,”
Hamuna do nahupangasahon hami dipangolion ni Tulangmuna on, mangido hami asa bahen hamu alusmuna dipangidoan ni Hula-Hulanta
Hata sian Boru ni Paranak: “Horas ma jala gabe Rajanami….,”
Nangkining andorang soborhat hita sian hutanta nunga tangkas hita satahi saoloan digogo ni sibahenon, ba anggo hami boru songon dia pandok ni hamu Hula-Hulanami, ido oloannami. Botima.
Parhata ni Paranak : “Songoni ma Rajanami sombanami tu hamu Hula-Hulanami….,”
Dipangidoan asa marpanarihon hamu nian di Amang/Inangnami naung matua on. Nunga sude disigati ibana asa godang pasahatonna alai dihusiphon tu ahu Rajanami gogona ninna ontak ni Rp. 40,000.000,== ma sitombol, alap jual, ulaon sadari tamba ni suhi ni ampang naopat.
“Beha Rajanami….., songoni ma pangidoannami.”
ditingki marhusip ndang adong hata sahali manombahon, ai goarna pe ma namarhusip-husip.
PARBORU : Tingkos do nanidokmuna i Amangboru, anggo hami ndang napola gulut di uang, alai angka Nantulangmuna on do namanjamahon i di napatupa ulaon i hita, haru i ma sai dimuruhi ahu sian pudion ala paotikhu hupangido. Jala songon nahubege hami, on dope Amangboru on pangoli anak, jadi ndang sadia dope nahupangido hami i digodang ni sinamot i. Oloi hamu ma Amangboru.
PARANAK :
“Atehe, dihamu suhutnami….”,
”Beha pandokmu dipangidoan ni Hula-Hulantai.”
Dialusi Suhut: “Mauliate ma Hahadoli/Anggidoli…,”
Songon tona ni Ompunta najolo, sada do hita songon daion mual, sisada anak sisada boru, diboto ho do songon dia natolap sibahenonta, ba dangkana do rantingna, hata ni hahana do hata ni angina., ba hupasahat hami ma tu hahadoli/anggidoli hapogosantai ia songon dia hatamu songoni do nang hatanami
Laos ditorushon Parhata ni Paranak ma tu Parhata ni Parboru :
Parhata ni Paranak Antong dihamu Rajanami, molo tung so tarelek hami be hamu digodang ni sinamot sipasahatonnami tu hamu, songon nanidok ni umpama ma Rajanami
Amporik Mallipik, Onggang marbabang, Gabe ma parsinamot naotik Gabe ma parsinamot nagodang. Huoloi hami ma pangidoanmuna i. Rajanami
PARBORU “Horas ma jala gabe Raja ni Boru…, laos ditariashon ma tu naliat nalolo songon on:”
Dihamu sude Amanta Raja dohot Inanta Soripada…, Tarlobi di Suhutnami…, nunga rap umbege hita digodang ni Sinamot sijaloonta sian Pamoruonta ima Rp. 50.000.000,== sitombol, alap jual, ulaon sadari.
Jadi Amangboru…, mauliate ma, alai asa dos nangkokna dohot tuatna, atik adong sipangidoonmuna sian hami, rade do hami mangoloi hamu ontak ni natarpatupa hami.
PARANAK “I do tutu Rajanami…..,”
Tangkas do huboto hami anggo angka Nantulangnami tung mansai namalo do martonun, jala angka ulos natinonun ni angka Nantulangnami angka Ulos nauli do, dibaheni Rajanami Ulosi hamu ma hami saluhutna Pomparan ni Ompunami dohot angka Boru dohot Berenami.
PARBORU “Tutu doi Amangboru….,”
Anggo angka Nantulangmuna on sude do on partonun jala mansai sihol do roha laho mangulosi hamu sude dohot Ulos Herbang alai ditingkion .masusah dapot boning, dungi ari udan, ala ni i anggo ditingki on 17 lembar ma Ulos Herbang sipasahatonnami jala angka na so dapotan Ulos herbang pasahatonnami ma tu nasida ulos natinonun sadari. Botima Raja ni Boru
PARANAK Mauliate ma Rajanami…., alai molo siat pangidoannami, ala sigodang tondong do Suhutnami on jala songon nabinotomu on dope ibana pangolihon anak, hupasahat hami ma bonangna tu hamu sipasahatonmu tamba ni naung tinontuhonmunai 17 lembar, ima pangidoannami Rajanami,. Botima..
PARBORU Mauliate ma Amangboru huoloi hami pe i, alai ingot hamu unang ma gumodang uramna sian dengkena
PARANAK Mauliate ma Tulang…, mangantusi ma hami di nanidokmunai.
PARBORU Antong laos tauduti ma laho mangarangrangi nanaeng siulahononta.
Dung masioloan hata Pihak Parboru dohot Pihak Paranak digodang ni Sinamot dohot godang ni Ulos Herbang diuduti ma muse manaringoti:

1. Tinasak (Tudu-Tudu ni Sipanganon sipatupaon di Unjuk) songoni nang tu parbagi ni parjambaran juhut. Biasana sidapot solup do Paranak molo Ulaon Alap Jual alai sabalikna Sidapot Solup ma Parboru molo Taruhon Jual.
2. Pinggan Panganan dohot Ulos tinonun sadari masinagkohi tangga ni balatukna be.
3. Panandaion tu Suhi ni Ampang na Opat dohot namardomu tusi
4. (Tintin Marangkup)Upa ni Tulang ni Pangoli
5. Gareja Partumpolon: Pamasu-masuon:, ari/tanggal dohot jomna,
6. Alaman Parpestaan dohot godang ni Undangan sian Parboru/Paranak.
7. Jom ni namarsibuha-buhai dohot siboanon ni Paranak di namarsibuha-buhai unang ma laos i muse tu napaulak Une.
8. Dung sidung dihata i, sahat ma tingki tu napasahathon INGOT-INGOT

Tidak ada komentar: